Gazeta

W 2007 roku w całej Polsce przeszczepiono 64 serca, w 2010 odbyło się 79 zabiegów, a w 2019 roku było to już 145 zabiegów.

 

Louis Washkansky pływał, biegał po boisku za piłką, podnosił ciężary. Niewydolność serca sprawiła, że męczyło go przejście kilku kroków. Był pierwszym na świecie pacjentem, który przeszedł transplantację serca.

3 grudnia 1967 roku dwudziestopięcioletnia Denise Darvall, urzędniczka bankowa z Kapsztadu, została potrącona przez samochód. Przewieziono ją do szpitala Groote Schuur Hospital, ale lekarze nie byli w stanie jej pomóc.

W tym samym szpitalu umierał 53-letni Washkansky. Przeszedł trzy zawały, które nieodwracalnie uszkodziły jego serce. Męczyły go duszności, zrobienie nawet kilku kroków było wyzwaniem niczym zdobycie Mount Everest, w jego organizmie zbierała się woda. Ten energiczny i wysportowany kiedyś mężczyzna stał się wrakiem człowieka.

Pionierski zabieg

Gdy Christiaan Barnard, lekarz specjalizujący się w chirurgii klatki piersiowej zaproponował mu przeszczep serca, Louis nie wahał się, choć nikt wcześniej na świecie nie wykonał takiego zabiegu. 53-latek otrzymał serce Denise, Barnardowi asystował w czasie zabiegu jego brat, Marius. Niestety Louis zmarł 18 dni po przeszczepie na ciężkie zapalenie płuc, bo leki immunosupresyjne, które podawano mu by zapobiec odrzuceniu przeszczepionego narządu, osłabiły jego odporność. Na Barnarda posypały się wtedy gromy, niektórzy porównywali go do nazistowskich lekarzy eksperymentujących na więźniach.

Barnard nie poddał się, już 2 stycznia 1968 roku dokonał drugiej transplantacji serca u śmiertelnie chorego Philipa Blaiberga. Ten pacjent przeżył ponad 19 miesięcy z nowym narządem. Ludzie zaczęli wierzyć w to, że przeszczep serca może stać się metodą ratowania pacjentów skazanych dotąd na śmierć. Najdłużej żyjącym pacjentem Barnarda był Dirk van Zyl, który przeżył z przeszczepionym sercem aż 23 lata.

Trzecia szansa

Historia przeszczepów serca w Polsce zaczęła się w Zabrzu. To tutaj 5 listopada 1985 roku pierwszy udany przeszczep serca w Polsce wykonał ówczesny kierownik zabrzańskiego Wojewódzkiego Ośrodka Kardiologii Zbigniew Religa, wtedy jeszcze docent. Biorcą był 62-letni rolnik z Krzepic, jego serce nieodwracalnie zniszczyły trzy zawały. Mężczyzna zmarł po sześciu dniach od operacji z powodu zaburzeń krzepnięcia. Drugi i trzeci pacjent także zmarli po zabiegach w zabrzańskim szpitalu, ale czwarty wyszedł stamtąd o własnych siłach. Dzisiaj pacjenci po przeszczepach przeżywają wiele lat. 18 września 2017 roku w wieku 91 lat zmarł Tadeusz Żytkiewicz, najsłynniejszy pacjent profesora Religii, który z nowym sercem przeżył 30 lat. Wiele lat po transplantacji serca prof. Andrzej Chmura przeszczepił panu Tadeuszowi nerkę. W 2018 roku w zabrzańskim Śląskim Centrum Chorób Serca wykonano ponad 100 przeszczepów serca i płuc, tym samym spełniło się wiele marzenie profesora Religii.

Zabrzańscy lekarze wykonują także retransplantacje serca, tutaj wykonano też pierwsze w Polsce udane jednoczesne przeszczepienie serca i płuc oraz serca i nerki. Latem zeszłego roku wykonano tutaj pierwszą w Polsce implantację całkowicie sztucznego serca. 66-letni pan Mieczysław cierpiał nie tylko na skrajną niewydolność serca, ale także na nadciśnienie płucne, co jest przeciwskazaniem do wykonania transplantacji. Dlatego lekarze by ratować mu życie zdecydowali o wykonaniu pionierskiego zabiegu. Dzięki maszynie pacjent szczęśliwie doczekał do transplantacji biologicznego serca. Ogromne osiągnięcia ma także np. Instytut Kardiologii w Aninie, gdzie m.in. wykonuje się jednoczasowe przeszczepienia serca i nerki oraz serca i wątroby. Jednoczasowo przeszczepienia serca i nerki wykonuje się także w Uniwersyteckim Centrum Klinicznym w Gdańsku.

Uznana metoda leczenia

Dzisiaj transplantacja serca to uznana i bezpieczna metoda leczenia pacjentów ze skrajną niewydolnością serca, dla których jedyną szansą na życie jest zastąpienie niewydolnego serca nowym. Niektórzy pacjenci, tak jak przed laty Washkansky, mają uszkodzone serca po zawałach. Jacek Zwierzchowski, kierownik hokejowej drużyny Politechnika Poznańska obchodził siódmą już rocznicę przeszczepu serca. Przez lata zawodowo uprawiał hokej na trawie. – Przechodziłem regularnie wszystkie wymaganie badania, nigdy nie niepokojącego nie wykazały – mówi pan Jacek.

 

Po tym, jak zakończył wyczynowe uprawianie sportu trochę przybyło mu kilogramów, nie był w stanie rozstać się z papierosami, ale czuł się wyśmienicie. W sierpniu 2011 roku wziął jeszcze udział w międzynarodowym turnieju hokeja na trawie w Poznaniu, biegał po boisku. Kilka tygodni przyszło mu zacząć walczyć o życie. 30 września, bez ostrzeżenia, dostał pierwszego zawału. Lekarze go uratowali. Nim minął miesiąc, chodził już podpierając się laską, bo przeszedł udar mózgu. W listopadzie był już po trzech zawałach. Dla tego bardzo aktywnego jeszcze niedawno człowieka szczytem marzeń stało się pójście do ubikacji z balkonikiem. Jego uszkodzone serce nie było już w stanie pompować krwi, ledwo biło.

Lekarze zdecydowali, że mężczyzna musi trafić pod opiekę Szpitala Klinicznego Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Profesor Marek Jemielity, kierownik Kliniki Kardiochirurgii i Transplantologii nie krył, że jedyna szansą na uratowanie życie będzie dla mężczyzny przeszczep serca. Lekarze stwierdzili też, że pan Jacek musi czekać na przeszczep w szpitalu, bo inaczej może go nie dożyć. Tuż przed świętami Bożego Narodzenia pan Jacek trafił na pilną listę pacjentów oczekujących na nowe serce. Zdarzył się cud, nowe serce znalazło się po zaledwie sześciu dniach.

 

 

Grypa może być groźna

Nie tylko zawal może doprowadzić do skrajnej niewydolności serca. Kamil Meler z Torunia miał zaledwie 19 lat, gdy jego życie wywróciło się do góry nogami. Był rok 2017, Kamilowi udało się znaleźć pracę na myjni samochodowej, ale zaczął też mieć problemy ze zdrowiem. Bardzo się męczył, serce szybko mu biło, Z tygodnia na tydzień było coraz gorzej. Kamilowi dokuczał kaszel, pojawiły się obrzęki. Uratowało go to, że w kwietniu miał umówioną wizytę u kardiologa. Lekarz nawet go specjalnie nie badał, dał mu skierowanie do szpitala. Okazało się, że jego serce zupełnie się nie kurczy, przestało pompować krew, jest tak zniszczone, że konieczna jest transplantacja.

Kamil był w tak złym stanie, że lekarze z poznańskiego szpitala, do którego trafił, zdecydowali, że by mógł doczekać transplantacji, musi zostać podłączony do sztucznej komory wspomagającej pracę jego gasnącego serca. Podłączony do maszyny spędził na oddziale rok i cztery miesiące, nim znalazł się dla niego nowy narząd.

Serce Kamila uszkodziła najprawdopodobniej infekcja, powikłanie banalnego przeziębienia.

 

Ważne daty z historii polskiej transplantologii:

4 stycznia 1969 rok – Łódź – pierwszy nieudany przeszczep serca

5 listopada 1985 rok – Zabrze pierwszy udany przeszczep serca

24 października 2001 rok – Zabrze – pierwszy udany jednoczasowy przeszczep serca i płuc

30 sierpnia 2002 rok – Zabrze – pierwszy udany jednoczasowy przeszczep serca i nerki

4 lipca 2018 rok – Zabrze – pierwsza implantacja całkowicie sztucznego serca

20 sierpnia 2018 – Warszawa – pierwszy udany jednoczasowy przeszczep serca i wątroby

 

Zobacz ośrodki przeszczepiające serca w Polsce

GDAŃSK

• KLINIKA:

Klinika Kardiochirurgii i Chirurgii Naczyniowej
Uniwersyteckie Centrum Kliniczne Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego
ul. Dębinki 7, 80-211 Gdańsk
tel. 58 349 24 03,
fax 58 349 76 69
email: janrog@gumed.edu.pl
Kierownik  Prof. dr hab. med. Jan Rogowski

• SZPITAL:

Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku
ul. Dębinki 7, 80-952 Gdańsk
tel. 58 349 20 00
fax 58 346 11 78
Dyrektor: mgr Jakub Kraszewski

 

KRAKÓW

• KLINIKA:

Oddział Kliniczny Chirurgii Serca, Naczyń i Transplantologii
Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II
ul. Prądnicka 80, 31-202 Kraków
tel. 12 614 30 75,
fax 12 423 39 00
email:  koordynator@szpitaljp2.krakow.pl
Kierownik: p.o. Prof. UJ dr hab. n.med. Bogusław Kapelak 

• SZPITAL:

Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II
ul. Prądnicka 80, 31-202 Kraków
tel. 12 614 20 02, fax 12 614 22 66
e-mail. sekretariat@szpitaljp2.krakow.pl
Dyrektor: dr med. Anna Prokop-Staszecka

 

POZNAŃ

• KLINIKA:

Klinika Kardiochirurgii i Transplantologii
Katedry Kardio-Torakochirurgii
Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego
Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego
ul. Długa 1/2, 61-848 Poznań
tel./fax 61 854 90 85; tel. 61 854 92 10
Kierownik: Prof. dr hab. med. Marek Jemielity
e-mail: poznan@kardiochirurgia.com.pl

• SZPITAL:

Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego
Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
ul. Długa 1/2, 61-848 Poznań
tel. 61 854 90 00
fax 61 852 94 72
Dyrektor: p.o. dr hab. med. Szczepan Cofta

 

WARSZAWA

• KLINIKA:

Klinika Kardiochirurgii i Transplantologii
Instytut Kardiologii
ul. Alpejska 42,
04-628 Warszawa
tel. 22 343 46 10, 22 343 42 11, 22 343 45 48
fax 22 343 45 39
email: sekretkkch@ikard.pl
Kierownik: dr hab. med. Mariusz Kuśmierczyk, prof. nadzw. IK

• SZPITAL:

Instytut Kardiologii im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego
ul. Alpejska 42
04-628 Warszawa,
tel.: 22 343 44 50
fax.: 22 343 45 00
e-mail.dyrektor@ikard.pl
Dyrektor: dr hab. n. med. Tomasz Hryniewiecki, prof. nadzw. IK

• KLINIKA:

Klinika Kardiochirurgii
Instytut “Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”
tel: 22 815 73 46; fax: 22 815 73 40
Al. Dzieci Polskich 20, 04-730 Warszawa
Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. med. Bohdan Maruszewski
e-mail: kardiochirurgia@czd.pl

• SZPITAL:

Instytut “Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”
Al. Dzieci Polskich 20, 04-730 Warszawa
tel. 22 815 16 00, 22 815 19 00
email: dyrektor@czd.pl
Dyrektor: dr Marek Migdał

 

ZABRZE

• KLINIKA:

Katedra i Oddział Kliniczny Kardiochirurgii, Transplantologii, Chirurgii Naczyniowej i Endowaskularnej ŚUM
ul. M.Skłodowskiej-Curie 9 , 41-800 Zabrze
tel. 32 278 43 34
fax 32 278 43 34
email: sek.kch@sccs.pl
Kierownik: Prof. dr hab. med. Marian Zembala

• SZPITAL:

Śląskie Centrum Chorób Serca
ul. M.Skłodowskiej-Curie 9 , 41-800 Zabrze
tel. 32 278 43 34,
fax 32 278 43 34
email: sek.kch@sccs.pl
Dyrektor: Prof. dr hab. med. Marian Zembala