2019 zaczął się przeszczepem serca. A co działo się w 2018?
W Śląskim Centrum Chorób Serca nowy rok zaczął się bardzo pracowicie, bo przeszczepem serca. Miniony rok był rekordowy, wykonano tutaj aż 103 przeszczepy: 76 transplantacji serca oraz 27 transplantacji płuc. Co jeszcze działo się w 2018 roku w polskiej transplantologii? To był dobry rok, przypominamy niektóre wydarzenia.
W lutym Lekarze z Kliniki Chirurgii Urazowej i Chirurgii Ręki Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu przeprowadzili rzadki zabieg rekonstrukcji uszkodzonego nerwu kulszowego z użyciem nerwów pobranych od zmarłego dawcy. Pacjentem był policjant, który został ranny podczas strzelaniny w Wiszni Małej.
Pierwsza operacja odbyła się w grudniu, polegała na oczyszczeniu rany postrzałowej, usunięciu odłamków kości udowej oraz wszczepieniu endoprotezy stawu biodrowego. Podczas zabiegu lekarze ocenili także charakter i stopień uszkodzenia nerwu. 8 lutego odbył się drugi zabieg, wykonano wtedy rekonstrukcję nerwu kulszowego wykorzystując tkanki pobrane od zmarłego dawcy. Z literatury naukowej wynika, że to był pierwszy taki przeszczep nerwu nie tylko w Polsce, ale także w Europie.
Marzec był w 2018 roku najlepszym miesiącem pod względem ilości przeszczepionych narządów. Odbyły się 154 transplantacje, przeszczepiono 97 nerek, odbyły się dwa zabiegi jednoczesnego przeszczepu nerki i trzustki, 32 przeszczepy wątroby, 20 przeszczepów serca i trzy przeszczepy płuc.
W Polsce programy transplantacji wątroby prowadzi dzisiaj sześć ośrodków. Jednym z nich jest kierowana przez prof. dr hab. med. Krzysztofa Zieniewicza Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Jest to najprężniej działający ośrodek transplantacyjny w Polsce z zakresie przeszczepiania wątrób. Około połowę operacji wykonywanych w całym kraju realizuje właśnie tutejszy zespół. Przeszczepia się tutaj narządy od zmarłych dawców oraz pobiera się fragmenty wątroby od żywych dawców. Przeszczepia je potem swoim pacjentom zespół profesora Piotra Kalicińskiego z Centrum Zdrowia Dziecka. W kwietniu zespół chirurgów z Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej Transplantacyjnej i Wątroby WUM wykonał dwutysięczną transplantację wątroby.
W lipcu w Śląskim Centrum Chorób Serca w Zabrzu Oddział Kardiochirurgii i Transplantologii wykonał pierwszą w Polsce implantację sztucznego serca (total artificial heart or TAH). Biorcą był 66-latek cierpiącego z powodu krańcowej niewydolności krążenia. Zdiagnozowano u niego także nadciśnienie płucne, co czasowo uniemożliwiło zakwalifikowanie go do transplantacji serca od zmarłego dawcy. Po kilku miesiącach, w listopadzie, mężczyzna dostał serce od dawcy.
W sierpniu odbył się pierwszy w Polsce jednoczesny przeszczep serca i wątroby, wykonano go w Instytucie Kardiologii w Warszawie. Biorcą był 51-letni pacjent cierpiący na genetycznie uwarunkowaną chorobę spichrzeniową, powodującą brak niektórych enzymów w wątrobie i odkładanie się substancji uszkadzających mięsień sercowy. Przed operacją mężczyzna miał problem z przejściem dystansu Trudna operacja trwała aż 7 godzin. Takie transplantacje wykonuje niewiele ośrodków w Europie i na całym świecie.
Jednoczesny przeszczep serca i wątroby przeprowadzili lekarze z Instytutu Kardiologii w Warszawie oraz z Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Samodzielny Publiczny Szpital Zespolony w Szczecinie zorganizował we wrześniu pierwsze w Polsce międzynarodowe sympozjum w całości poświęcone przeszczepieniom wielonarządowym. Gośćmi tego wydarzenia byli nie tylko przedstawiciele najlepszych ośrodków transplantologicznych z Polski, ale także specjaliści z Niemiec, Holandii, Kanady i USA.
Nie bez powodu sympozjum odbyło się akurat w tej placówce. Szczeciński szpital w tym roku wykonał już trzy podwójne transplantacje nerki i wątroby. Lekarze są przygotowani do podjęcia kolejnych wyzwań: jednoczesnego przeszczepu płuc i wątroby oraz płuc i nerki. Jednoczesny przeszczep płuc i wątroby to szansa np. dla pacjentów cierpiących na mukowiscydozę, genetyczną chorobę wpływającą zarówno na układ oddechowy, jak i układ pokarmowy. Takie podwójne przeszczepy są korzystniejsze dla pacjenta z ciężką niewydolnością więcej niż jednego narządu. Otrzymuje on organy od tego samego dawcy, przechodzi jedną operację
Przeszczep wysp trzustkowych to szansa dla pacjentów z cukrzycą 1 typu wymagających leczenia insuliną. W Uniwersyteckim Centrum Klinicznym w Gdańsku w październiku przeprowadzono pierwszy tego typu zabieg. Wyspy trzustkowe odpowiadają za produkcję insuliny. Ich przeszczep jest znacznie mniej inwazyjny niż transplantacja całej trzustki. Jak mówią lekarze, korzyści z takiego zabiegu mogą odnieść chorzy cierpiący na źle regulowaną cukrzycę typu 1, doświadczający zagrażających życiu nieuświadomionych Biorcą był 41-letniego mężczyzna z Wejherowa. Pacjent w 2010 roku przeszedł transplantację nerki i trzustki. Niestety, trzustka po dwóch latach przestała działać.
38-letni mieszkaniec województwa zachodniopomorskiego cierpiał na kardiomiopatię pozapalną, jego serce było niewydolne, zakwalifikowany został do przeszczepu. W listopadzie zespół, którym kierował profesor Marek Jemielity przeszczepił ciężko choremu mężczyźnie serce. 38-latek stał się pięćdziesiątym już pacjentem, który dostał szansę na życie dzięki Oddziałowi Kardiochirurgii i Transplantologii Szpitala Klinicznego Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. 49. serce przeszczepiono tutaj zaledwie kilka dni wcześniej, 5 listopada, w symbolicznym dniu, bo w 33. rocznicę pierwszego udanego przeszczepu serca w Polsce, którego dokonał profesor Zbigniew Religa ze swoim zespołem.
Także w listopadzie, Klinice Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu, 43 – letnia pani Dorota – oddała szpik dla małego pacjenta z Włoch, dając mu tym samym szansę na wyzdrowienie. Pani Dorota była już sześciotysięczną dawczynią w bazy DKMS.
fot. Szpital Wojewódzki w Szczecinie
