Najczęstsza procedura transplantacyjna na świecie
Pierwszy w historii przełomowy zabieg dla pacjentów mających poważne problemy ze wzrokiem odbył się nie w którejś ze słynnych europejskich klinik, ale w Ołomuńcu na Morawach.
45-latek stracił wzrok
7 grudnia 1905 roku 41-letni wtedy doktor Eduard Konrad Zirm w kierowanej przez sobie klinice okulistycznej w Ołomuńcu wykonał pierwszą w historii udaną transplantację rogówki. Biorcą był 45-letni Alois Glogar, robotnik budowlany. Podczas gaszenia wapna odpryski wpadły mu do oczu.
Przywieziono go do kliniki doktora Zirma. Lekarze płukali mu oczy chlorkiem amonu i próbowali wydobyć spod powiek kawałki wapna, ale nie udało się ocalić mu wzroku. 45-latek wyszedł ze szpitala niewidomy. Zirm poprosił go, by zgłosił się do niego jeszcze za rok, gdy zakończy się proces bliznowacenia rogówki.
Gdy Alois zgodnie z tym życzeniem pojawił się po roku, w klinice leżał jedenastolatek z wbitym w oko opiłkiem żelaza, którego nie udało się usnąć. Wdało się zakażenie, oko trzeba było usunąć. Rogówka była zdrowa, więc Zirm postanowił spróbować transplantacji. Wyciął specjalnym trepanem w zmętniałej rogówce prawego oka Glogera otwór, w który przeniósł fragment pobrany z usuniętego oka chłopca, a potem go przyszył. Drugi krążek wycięty z rogówki chłopca umieścił w lewym oku, zmieniając trochę metodę. Przeszczep w prawym oku się nie przyjął, ale operacja lewego oka zakończyła się sukcesem. Alois z dnia na dzień widział coraz lepiej, a Zirm zyskał międzynarodową sławę.
Wskazania do transplantacji
W Polsce pierwszą transplantację rogówki wykonano w 1926 roku. Od tego czasu transplantacja rogówki ratuje co roku wzrok setek pacjentów w Polsce, to najczęściej wykonywana procedura transplantacyjna na świecie.
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia schorzenia rogówki są jedną z najczęstszych przyczyn ślepoty na świecie. Najczęstszym wskazaniem do przeszczepienia rogówki są: dystrofia śródbłonkowa Fuchsa, keratopatia pęcherzowa i stożek rogówki. Coraz częściej wykonuje się przeszczepy warstwowe przednie i tylne kiedy wymienia się tylko dysfunkcyjną warstwę rogówki zostawiając zdrowe warstwy, które w wielu przypadkach zastępują przeszczep drążący. U większości pacjentów po transplantacji rogówki nie ma konieczności stosowania ogólnej immunosupresji, podaje się jedynie krople do oczu, które zapobiegają odrzuceniu.
Jak informuje Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne ds. Transplantacji “Poltransplant”, w 2019 roku zgłoszono 1680 nowych potencjalnych biorców rogówki, wykonano 1332 przeszczepienia,w tym 666 w trybie pilnymi 666 w trybie planowym. Średni czas oczekiwania chorych, którzy otrzymali przeszczepienie rogówki w trybie pilnym wyniósł 124 dni, a w trybie planowym 578 dni. Na przeszczepienie rogówki 31 grudnia 2019 roku oczekiwało 3221 chorych. Najwięcej zabiegów, 137, odbyło się w kwietniu. W tym roku na razie najlepszym miesiącem był lipiec, wykonano wtedy 148 transplantacji rogówki.
