Transplantologia

Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby UCK WUM jest największym w Polsce i jednym z największych na świecie ośrodków przeszczepiania wątroby.

Pierwszą udaną transplantację wątroby wykonano tutaj w 1994 roku, była to również pierwsza udana transplantacja wątroby u dorosłej osoby w Polsce. Od tego czasu program transplantacyjny kliniki systematycznie się rozwija, co doprowadziło do wykonania rekordowej liczby ponad 180 przeszczepień w samym tylko 2014 roku.

Przeczytaj także: Pacjenci po transplantacji wątroby

Coraz więcej wskazań do transplantacji wątroby

Niedawno profesor Michał Grąt, kierownik Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby UCK WUM opowiadał o planach placówki związanych z zastosowaniem najnowocześniejszych metod transplantacji tego narządu.

– Przeszczepienie wątroby jest jedyną skuteczną metodą leczenia chorych z przewlekłą niewydolnością wątroby oraz ostrą niewydolnością wątroby, w przypadku której dostępność dawcy często warunkuje przeżycie chorego. W ostatnich latach do uznanych wskazań do transplantacji wątroby zaliczono szereg różnych nowotworów złośliwych, co doprowadziło do wyodrębnienia kolejnej gałęzi medycyny, określanej mianem onkologii transplantacyjnej. Obecnie wykonanie przeszczepienia wątroby można rozważać u wybranych chorych na raka wątrobowokomórkowego, raka zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych, przerzutów guzów neuroendokrynnych, nowotworów wywodzących się ze śródbłonka naczyń czy nawet przerzutów raka jelita grubego – mówił profesor Grąt.

Profesor przypominał, że według Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego ds. Transplantacji „Poltransplant” we wrześniu tego roku na przeszczepienie wątroby czekało 157 osób, rok wcześniej 119. Liczba chorych zwiększa się ze  względu na zwiększająca się liczbę wskazań do transplantacji.

Przeczytaj także: Wirus zniszczył jej wątrobę.

Pobrania narządów od żywych dawców

Wzrasta dysproporcja pomiędzy zapotrzebowaniem na leczenie przeszczepieniem wątroby, a liczbą dostępnych dawców. Takie zjawisko względnego, ale niezwykle istotnego niedoboru narządów jest powszechne na świecie. Profesor Grąt przypominał, że pomimo ograniczonej liczby dawców, w Katedrze i Klinice Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby wykonano do chwili obecnej ponad 2,6 tys.  transplantacji wątroby.

Od 1999 roku zespół kliniki współpracuje z Kliniką Chirurgii Dziecięcej i Transplantacji Narządów Centrum Zdrowia Dziecka, kierowaną przez profesora Piotra Kalicińskiego, pobierając fragmenty wątroby od żywych dawców dla dzieci. To najlepsza odpowiedź na niewystarczającą liczbę narządów pobieranych od zmarłych dawców, szczególnie dla dzieci. W klinice rozpoczęto także program perfuzji pobranych wątrób w hipotermii z natlenianiem.

– Wykonanie tej procedury pozwala na zmniejszenie uszkodzenia związanego z niedokrwieniem i następczym przywróceniem przepływu krwi przez wątrobę, które to zjawisko leży u podstaw niepodjęcia funkcji przez przeszczepiony narząd. Wykorzystując perfuzję hipotermiczną jesteśmy w stanie bezpiecznie wykorzystać większą liczbę narządów poprzez wykorzystanie tych, które w innym przypadku byłyby obarczone zbyt dużym ryzykiem – wyjaśniał profesor.

Zwiększenie liczby narządów priorytetem

Profesor Grąt dodawał, że zwiększenie puli dostępnych narządów pozostaje dla placówki priorytetem. Jednym ze sposobów jest dzielenie jednego narządu dla dwóch biorców (ang. split liver transplantation).

– Takie postępowanie jest możliwe w przypadku odpowiedniej masy wątroby pobranej od dawcy zmarłego przy braku istotnych czynników ryzyka niepodjęcia funkcji. W Klinice planowane jest wykonanie pierwszych transplantacji podzielonych narządów jeszcze w tym roku. Podobnie jak w przypadku dzieci, możliwe jest wykorzystanie fragmentów wątroby pobieranych od żywych dawców dla dorosłych biorców. Priorytetem jest tu oczywiście bezpieczeństwo dawcy. W przyszłym roku planowane jest rozpoczęcie przeszczepiania lewych segmentów wątroby od żywych dawców, których pobranie jest związane ze zdecydowanie mniejszym ryzykiem w porównaniu do pobrania prawych – mówił profesor Michał Grąt.